Zespół Alporta - rzadka choroba nerek

Zagadkowa, postępująca choroba, która dotknęła około 450 polskich dzieci. Trudna do zdiagnozowania, ponieważ jest nieznana. Zespół Alporta to rzadkie, genetycznie uwarunkowane schorzenie nerek, któremu towarzyszy głuchota, a także niedowidzenie lub ślepota.

Przyczyny i dziedziczenie
Przyczyną zespołu Alporta jest mutacja w genie kodującym kolagen, który jest związany z budową i fizjologią kłębuszków nerkowych. Struktura kłębuszków zostaje zaburzona, co prowadzi do upośledzenia ich funkcji oraz zatrucia organizmu toksynami, które w warunkach prawidłowych zostałyby wydalone przez nerki (krew jest niewłaściwie filtrowana). Za pojawienie się zespołu Alporta odpowiedzialne są mutacje w następujących genach:
  • COL4A5 (najczęściej),
  • COL4A3,
  • COL4A4,
  • COL4A6 (połowa przypadków zespołu Alperta sprzężonego z chromosomem płci X).

Zespół Alporta jest dziedziczony w sposób autosomalny recesywny lub dominujący, sprzężony z płcią (chromosom X). Częściej występuje u chłopców, a dziewczynki są nosicielkami wadliwego genu. Jeśli choruje dziewczynka - przebieg zespołu jest łagodniejszy.

Bardzo rzadko ma miejsce mutacja spontaniczna, co oznacza, ze dziecko nie odziedziczyło wady po rodzicach, a mutacja miała miejsce przy zapłodnieniu i jest wynikiem błędów w "przepisywaniu" informacji genetycznej (mutacja zachodzi samoistnie). Nosicielstwo wadliwego genu może przetrwać w rodzinach wiele pokoleń, ponieważ nie zawsze dziecko otrzyma od rodziców po dwie kopie zmienionych genów i nie zawsze zostanie poczęte dziecko płci męskiej. Ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Alperta wynosi 25%.

Częstość występowania: 1:50 000 żywych urodzeń.

Główne objawy zespołu Alporta
Skoro zespół Alporta dotyczy nerek, objawy jakich będziemy się spodziewali, zaistnieją ze strony układu moczowego. Zaliczamy do nich:
  • krwiomocz, zwany hematurią (mocz dziecka ma brunatne zabarwienie);
  • krwinkomocz (w badaniach laboratoryjnych),
  • białkomocz (w badaniach laboratoryjnych),
Ponadto u dzieci stwierdza się niedosłuch i problemy ze wzrokiem. Niedosłuch w zespole Alporta jest trwały i postępujący, ponieważ w przebiegu choroby dochodzi do uszkodzenia nerwu słuchowego. Dzieciom grozi głuchota.

Co początkowo może sugerować zespół Alporta?
U noworodka spotyka się na ogół następujące anomalie:
- przedwczesny poród (kilka tygodni przed planowanym rozwiązaniem),
- duże łożysko,
- wiotkość ciała, wątła budowa ciała,
- marmurkowa, blada skóra,
- miękkie kości czaszki, wiotkie małżowiny uszne, zapadnięta nasada nosa,
- obrzęk twarzy i nóg, powiększenie brzucha (przepukliny).
- w badaniu ogólnym moczu: białkomocz, krwinkomocz, obecność wałeczków i leukocytów.

Istnieje kilka objawów, które powinny nasuwać przypuszczenie, że mamy do czynienia z zespołem Alporta. Są to przede wszystkim: obrzęk twarzy i nóg, wątła budowa ciała, niska odporność na infekcje, częste przeziębienia, spadek apetytu, symptomy zespołu nerczycowego (obrzęki podobne konsystencją do ciasta, podatne na ucisk - tzw. obrzęki ciastowate; nadciśnienie, mała ilość oddawanego moczu, osłabienie i wyniszczenie dziecka); schyłkowa niewydolność nerek oraz objawy nefropatii i uszkodzenia nerek - hematuria, białkomocz. Towarzyszy temu złe ogólne samopoczucie, senność, bóle głowy i zaburzenia koncentracji. Dziecko jest płaczliwe i rozdrażnione.

Spadek odporności, zmniejszenie apetytu, zaburzenia koncentracji, problemy szkolne, ujawniają się dopiero u dzieci przed dziesiątym rokiem życia. Po tym czasie dokładają się objawy ze strony nerek.

Zaburzenia słuchu i głuchota następuje dopiero po 30. roku życia i dotyczy około 40% chorych z zespołem Alporta. Objawy, które zwiastują problemy ze słuchem, to np. głośniejsza mowa, pogłaśnianie radia i TV, przysuwanie głowy do rozmówcy. 

Zaburzenia wzroku dotyczą około 15% osób. Choroby oczu obejmują głównie zmętnienie soczewki czyli zaćmę, oczopląs, kulistość soczewki, barwnikowe zwyrodnienie siatkówki i stożkowatość przednią soczewki. Może wystąpić też całkowita ślepota. Objawami, które mogą sygnalizować zaburzenia widzenia są: mrużenie oczu podczas czytania, przybliżanie tekstu lub obrazka, skargi na niewyraźne widzenie, zmęczenie oczu, ból oczu i głowy.

Najcięższy przebieg zespołu notuje się wśród chłopców. Dziewczynki, jak wspomniałam wcześniej są nosicielkami wadliwego genu, a jeśli chorują to objawy są słabo wyrażone lub niezauważalne. Jednakże istnieją doniesienia o ciężkim przebiegu zespołu także u kobiet.

Rozpoznanie zespołu Alporta
Badaniami rozstrzygającymi o zespole Alporta jest biopsja nerki, badanie przeciwciał anty-GBM oraz badanie PCR mutacji genowej. Niestety zespół jest trudny do rozpoznania i wymaga szerokiej wiedzy od lekarzy. Często się go myli z kamica nerkową.

Jeśli chodzi o diagnostykę różnicową, trzeba mieć na uwadze następujące choroby:
- zespół BOR - bronchio-oto-renal syndrome;
- zespół AORF - adult-onset renal failure;
- BFR - benign familial haematuria.

Błędna diagnoza, jak również długotrwały proces diagnostyczny, sprzyja nawarstwieniu się objawów i ich potęgowaniu się. Dziecko, później dorosły szybciej staje się człowiekiem niepełnosprawnym. W niektórych przypadkach może to kosztować nawet życie dziecka.

Badania prenatalne
W przypadku zespołu Alporta zauważa się:
- zwiększenie stężenia alfa-fetoproteiny (AFP) od 16 tygodnia ciąży,
- obniżenie stężenia białka we krwi pępowinowej (badanie inwazyjne).

Metody terapii
Leczenie opiera się na podtrzymaniu funkcji nerek i poprawie jakości słuchu i/lub wzroku. Pewna liczba chorych wymaga dializowania, z uwagi na niedomogę nerek. 
Duże nadzieje pokłada się w terapii komórkami macierzystymi, jednak to jak w każdym przypadku znajduje się w fazie badań naukowych.
Dziecko musi być skonsultowane z genetykiem klinicznym, który wykona badania molekularne, a także regularnie kontrolowane przez:
- pediatrę, 
- laryngologa i audiologa,
- okulistę,
- urologa i nefrologa,
- kardiologa.



Opracowano na podstawie:
1.      Finke D., Bilińska W., Kałużyński A., Nowicki M., Zespół Alporta u 23-letniej kobiety, http://pml.strefa.pl/ePUBLI/T24S4/06.pdf
2.      Tajster P., red. Szmerek A., Co to jest Zespół Alporta?, data opublikowania dokumentu: 2008-10-17, 16.27 http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/28282


Komentarze

  1. To nie jest choroba nerek tylko choroba o uwarunkowaniu genetycznym!!!!
    Więcej informacji na www.zespolalport.pl

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zapraszam do lektury choćby wstępu do opisu :) Pozdrawiam!

      Usuń
  2. Witam serdecznie mój syn choruje na zespół Alporta w tym roku skończy 20lat .poszukuje osób chorych na tę chorobę jak narazie w naszym woj. nie znamy nikogo z tą chorobą jesteśmy z lubelszczyzny chcielibyśmy wymienić się wiedzą jaką posiadamy i usłyszeć innych rad

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witam, bardzo proszę o informację jak została zdiagnozowana choroba? Ile lat miał Państwa syn? Jak szybko postępuję choroba? Czy syn dostaje jakieś leki? Pod opieką jakiego lekarza Państwo są? U mojego dwuletniego synka jest podejrzenie tej choroby. Jesteśmy załamani, nie wiemy co możemy dla niego zrobić.

      Usuń
    2. Witam, proszę o informację jak stwierdzono chorobę? jak choroba postępuje? Jak czuje się syn? czy dostaje jakieś leki? Mam synka z podejrzeniem tej choroby.

      Usuń
  3. Witam poszukuję osoby chore na zespół Alporta .Mam syna chorego , ma 20 lat i jak narazie nie znamy nikogo.pozdrawiam serdecznie i czekam na odzew

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witam moi synowie również mają zespół Alporta. Pozdrawiam

      Usuń
  4. Witam jestem z Podlasia, mój syn również ma zespół alporta ma 10 lat

    OdpowiedzUsuń
  5. witam mój syn choruje na zespół alporta proszę o namiary na dobrego lekarza

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Polimikrogyria - drobnozakrętowość mózgu

Zespół Phelan-McDermid - delecja 22q13

Zespół Wiedemanna-Steinera