Powikłania sterydoterapii: cukrzyca

Cukrzyca jest nie tylko chorobą spowodowaną niezdrowym stylem życia, ale także może być powikłaniem po leczeniu glikokortykosteroidami, które powodują wzrost poziomu glukozy we krwi (tzw. glikemii). Glikemia rośnie z powodu oszczędzania glukozy podczas pracy mięśni, czego przyczyną są sterydy. Dzięki Pani Magdzie, która podzieliła się ze mną swoimi doświadczeniami związanymi ze sterydoterapią w przebiegu tocznia, możecie się dowiedzieć, że leczenie sterydami nie zawsze oznacza cukrzycę!

"Jeżeli chodzi o cukier to przez pierwszy miesiąc kontrolowano mi go kilka razy dziennie i był w normie ale mimo wszystko kazali mi "zostać diabetykiem"... ale po miesiącu wszystko było OK. Przestałam być uznawana za diabetyka i wszystko jest w porządku. Nigdy nie miałam i nie mam problemow z cukrem. Kontroluje go raz na miesiąc i jest w normie." - Jak widzimy Pani Magda wspomniała o czymś bardzo ważnym podczas i po leczeniu sterydami - mianowicie systematycznej, comiesięcznej kontroli poziomu glukozy we krwi. Wyniki należy zapisywać w specjalnym notesie, który potem można będzie przedstawić lekarzowi. Jest to punkt pierwszy i najważniejszy w walce z cukrzycą posterydową: dokonując pomiaru glikemi możemy się dowiedzieć, czy jest ona w normie, czy też niepokojąco rośnie. W tym drugim przypadku lekarz z pewnością podejmie dalsze działania zapobiegawczo-lecznicze.

Jeśli glikemia jest w normie, wówczas przechodzimy do punktu drugiego walki z cukrzycą. Można próbować zapobiegać jej rozwojowi podczas leczenia glikokortykosterydami, a działania głównie obejmują zwiększenie (w miarę możliwości) aktywności fizycznej oraz zmianę sposobu żywienia, zgodnie z wytycznymi leczenia dietetycznego cukrzycy. Zalecanymi formami aktywności są: spacery, jazda na rowerze, gimnastyka, joga, ćwiczenia w basenie. Zwykle leczenie sterydami jest zalecane w przebiegu cięższych chorób, które osłabiają organizm. Zatem nie wolno się przeforsowywać ćwiczeniami i dawkować je niemalże jak leki. Pomocna może się okazać wizyta u kinezyterapeuty (specjalnie przygotowany fizjoterapeuta), który pomoże wybrać najlepsze dla nas aktywności.

Osoby z cukrzycą przed wysiłkiem fizycznym powinny:
- zmierzyć poziom glukozy we krwi za pomocą glukometru
- zmierzyć ciśnienie krwi i puls
- zabrać ze sobą coś słodkiego na wypadek niedocukrzenia
- w trakcie ćwiczeń: obserwować reakcje organizmu na wysiłek (męczenie, zadyszka, potliwość a natężenie wysiłku)

Uwaga! 

Z aktywności fizycznej powinny zrezygnować osoby z cukrzycą, u których:
- poziom glukozy przekracza 250 mg%
- występuje wysokie ciśnienie tętnicze krwi
- obecne są ciała ketonowe w moczu
- stwierdza się gorączkę, osłabienie

Co do diety w cukrzycy, powinna być ona lekkostrawna, zawierać wszelkie niezbędne składniki pokarmowe, a posiłki powinny być zjadane w małych porcjach i w regularnych odstępach czasowych. Należy wybierać warzywa i owoce o twardej konsystencji, których nie da się szybko pogryźć. Bowiem powolne żucie pokarmów sprzyja stopniowemu wchłanianiu się węglowodanów, a tym samym zapobiega nagłym wahaniom glikemii. Odradza się także produkty tłuste i smażone. W miejsce czerwonego mięsa jak np. wieprzowina i wołowina, warto wdrożyć ryby morskie. Oleje do sałatek zamienić na oliwę z oliwek lub olej lniany. Należy też dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu i wypijać około 2 litrów wody - jeśli nie ma przeciwwskazań (zapytać lekarza). Zaleca się także przyjmować produkty z niskim i średnim indeksem glikemicznym. Więcej informacji na ten temat przeczytacie tutaj: Indeks glikemiczny. Ponadto trzeba ograniczyć, a najlepiej całkowicie zrezygnować ze stosowania używek (alkohol i tytoń). Zalecenia dietetyczne najlepiej uzyskać od lekarza diabetologa lub dietetyka. Ponadto w poradniach diabetologicznych (dla chorych na cukrzycę) pacjenci są edukowani są w tym zakresie przez wyszkolone pielęgniarki.

Kolejny punkt walki z cukrzycą podczas leczenia glikokortykosterydami to stosowanie leków przeciwcukrzycowych lub hormonu obniżającego wysoki poziom cukru - czyli insuliny zleconych przez lekarza w celu uzyskania normalnego poziomu cukru we krwi. Prawidłowa glikemia na czczo powinna wynosić 60-110 mg%. Włączenie leków przeciwcukrzycowych lub insuliny, nie zwalnia nas z obowiązku ćwiczeń i stosowania zdrowej diety. Same leki sprawy nie załatwią. Jeśli stwierdzono u nas cukrzycę - musimy dokonywać codziennie, nawet po kilka razy pomiarów poziomu glukozy we krwi i odnotowywać wyniki w dzienniczku samokontroli cukrzycy. W samokontroli w zależności od potrzeb należy też uwzględniać pomiar ciśnienia tętniczego krwi oraz ciał ketonowych w moczu oraz masę ciała.

Objawy takie jak:

- wzmożone pragnienie i zwiększenie oddawania moczu
- nadmierny apetyt i napady wilczego głodu
- senność, potliwość ciała
- bóle głowy, uczucie napięcia i rozdrażnienia
- przybieranie na wadze
mogą świadczyć o rozwijającej się cukrzycy, dlatego nie wolno ich bagatelizować. Jeśli je zauważymy - musimy bezzwłocznie udać się do lekarza, ponieważ nieleczona cukrzyca skutkuje poważnymi powikłaniami, po śpiączkę włącznie!

Pamiętajmy jednak, że leczenie sterydami nie oznacza totalnego zniszczenia organizmu. W wielu sytuacjach sterydy są ratunkiem dla życia. Jeśli są umiejętnie dawkowane i stosowane, wówczas ich skutki uboczne są możliwe do opanowania. Bardzo ważna jest współpraca z lekarzem!


O profilaktyce, pomiarach w cukrzycy i walce z tą chorobą przeczytacie w moich artykułach na portalu We-Dwoje.pl. Linki do wszystkich znajdują się w tekście z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą >> tutaj