Głuchota – całkowita utrata słuchu

Całkowita utrata słuchu, czyli głuchota, jest to niezdolność do odbierania dźwięków z otoczenia. Może być wrodzona lub nabyta. W przypadku głuchoty wrodzonej częstokroć spotykamy się również z niezdolnością do mówienia. Niezdolność do odbierania bodźców akustycznych, jak i niezdolność do mówienia, wymagają nauczenia się specyficznych form komunikacji np. języka migowego.


Upośledzenie słuchu może być podejrzewane dzieci z opóźnionym rozwojem mowy i języka, a także mających trudności w nauce. Ubytki słuchowe początkowo są w taki sposób sygnalizowane i każde dziecko, ujawniające wcześniej wymienione zachowania, powinno przejść badanie słuchu.

Budowa ucha i jego funkcje 
Ucho jest narządem słuchu, odbierającym fale dźwiękowe z otoczenia i przetwarzającym je na impulsy, docierające do ośrodków słuchowych. Dzieli się na trzy części: ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne. 
Elementy należące do ucha zewnętrznego to małżowina uszna zbierające dźwięki ze środowiska oraz zewnętrzny przewód słuchowy, którym fale przechodzą dale do ucha środkowego. Strukturą graniczną między uchem zewnętrznym, a środkowym jest błona bębenkowa. 
Ucho środkowe tworzy błona bębenkowa, zmieniająca fale akustyczne na drgania, pobudzające znajdujące się w pobliżu kosteczki słuchowe – młoteczek, kowadełko i strzemiączko, które wzmacniają drgania błony bębenkowej, by zostały one przekazane dalej do ucha wewnętrznego. 
W uchu środkowym znajduje się także trąbka słuchowa, tzw. trąbka Eustachiusza, odpowiedzialna za 
wyrównywanie ciśnienia w uchu. To przez tą strukturę najczęściej szerzą się bakterie, w związku z czym dochodzi do zapaleń ucha środkowego. 
Następna część ucha – ucho wewnętrzne, jest najbardziej skomplikowane pod względem budowy. Znajduje się tu błędnik, utworzony z kanałów półkolistych, woreczka i łagiewki, odpowiedzialny za równowagę ciała, a także okienko owalne odbierające drgania z ucha środkowego i okienko okrągłe, mogące przekazywać drgania dalej do struktury zwanej ślimakiem. Ślimak jest najważniejszym elementem ucha wewnętrznego, odpowiedzialnym za słyszenie. Swoim kształtem przypomina muszelkę ślimaka. W jego kanale znajduje się płyn i kryształki węglanu wapnia oraz narząd Cortiego, zmieniający drgania na impulsy słuchowe. Uszkodzenie tego narządu jest przyczyną głuchoty. Impulsy te nerwem słuchowym biegną do ośrodków słuchowych w płacie skroniowym kory mózgowej. 

Badania słuchu 
Badanie słuchu przeprowadza lekarz laryngolog np. klasyczną metodą szeptu, stroikową i zleca też wykonanie badania audiologicznego, podczas którego badany sygnalizuje usłyszany dźwięk. Te badania są w ocenie subiektywne, ponieważ lekarz polega tylko na opinii pacjenta. Do tzw. badań obiektywnych, należy specjalny rodzaj audiometrii – impedancyjna, oteoemisja akustyczna oraz badanie potencjałów słuchowych wywołanych. Na szczególną uwagę należy program powszechnego przesiewowego badania słuchu już u noworodków. W badaniu noworodków wykorzystuje się rejestrację oteoemisji akustycznej w drugiej dobie życia dziecka. Wynik nieprawidłowy wskazuję na potrzebę identyfikacji przyczyn ubytku, jak również podjęcia dalszych działań diagnostycznych. Dzieci z podejrzeniem niedosłuchu obustronnego powinny być zdiagnozowane do 3 miesiąca życia, a w przypadku rozpoznania trwałego ubytku słuchu, skierowanie go do specjalistycznego ośrodka, który przed upływem 6 miesiąca życia dziecka dopasuje odpowiednie aparaty słuchowe bądź implanty i przejmie specjalistyczną opiekę nad dzieckiem, włącznie z rehabilitacją. Program przesiewowego badania słuchu odbywa się dzięki Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy. 


Odbiorczy ubytek słuchu 
Ubytek słuchu może mieć charakter odbiorczy lub przewodzeniowy. Ten pierwszy typ określany jest także mianem: neurosensoryczny ubytek słuchu i pojawia się z przyczyn genetycznych, prenatalnych (związanych z życiem płodowym, przed urodzeniem), perinatalnych (związanych z ostatnim trymestrem ciąży, okresem okołoporodowym, porodem i pierwszymi dobami po urodzeniu dziecka) oraz postnatalnych (pourodzeniowych). Warto nadmienić, że do przyczyn związanych z rozwojem płodu, zaliczamy infekcje, które przechodzi ciężarna. Należą do nich: grypa, ospa, różyczka, świnka, odra i zakażenia opryszczkowe, toksoplazmoza i kiła. 
Uszkodzeniu ulegają wówczas takie struktury ucha jak ślimak, będący właściwym narządem słuchu lub też nerw słuchowy, albo połączenia tego nerwu z ośrodkami słuchowymi w mózgu.Głuchota występuje od momentu urodzenia lub rozwija się do kilku miesięcy życia dziecka. Ubytek neurosensoryczny jest nieodwracalny i miewa różne stopnie ciężkości, także głębokie, uniemożliwiające jakiekolwiek słyszenie. Niedosłuch niestety może postępować. Dziecko z takim ubytkiem słuchu, powinno być wcześniej zdiagnozowane, ponieważ im szybciej zastosuje się leczenie w formie aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego, tym większa szansa na optymalny rozwój mowy i komunikację werbalną z dzieckiem. 

Przewodzeniowy ubytek słuchu 
Związany jest z nieprawidłowościami w kanale słuchowym i uchu środkowym. Do jego przyczyn należą 
infekcje ucha środkowego z wysiękiem, wady towarzyszące zespołom genetycznym np. za krótka trąbka Eustachiusza u dzieci z zespołem Downa. Zaburzenia funkcji tej struktury można też spotkać u dzieci z rozszczepem podniebienia, wadami twarzy i jamy ustnej, a także w zespole Pierre-Robbin. Rzadko ubytek słuchu powodowany jest nagromadzeniem się woskowiny w uszach. Przewodzeniowy ubytek słuchu może przebiegać z różnym stopniem ciężkości, jednak na ogół jest umiarkowany. Co istotne, przewodzeniowy ubytek słuchu, zazwyczaj pojawia się okresowo i przemija, zwłaszcza po wdrożeniu leczenia np. laryngologicznego (farmakoterapia i/lub leczenie chirurgiczne) lub zastosowaniu aparatów słuchowych. 

Głuchota nabyta 
Ubytek słuchu może się również pojawić na skutek niesprzyjających czynników np. ciągłe narażenie na 
hałas, ostre lub przewlekłe zapalenia ucha, infekcje ośrodkowego układu nerwowego, leczenie antybiotykami ototoksycznymi np. gentamycyną zwłaszcza małych dzieci, a także urazy mechaniczne głowy i uszu oraz traumy psychiczne. 
Głuchota bywa także dziedziczna, czyli związana z przekazywaniem jej w genach swojemu potomstwu i 
występowaniem jej wśród członków rodziny. Głuchota ujawnia się w różnych zespołach genetycznych, 
np.w zespole Alporta, Ushera, czy Sicklera. 
Inny rodzaj głuchoty, to głuchota częściowa, charakteryzująca się lepszym słyszeniem niskich tonów, a 
upośledzeniem słyszenia tonów wysokich. Najlepszym rozwiązaniem terapeutycznym w przypadku głuchoty częściowej jest wszczepienie implantu ślimakowego. 

W szkole dzieci niedosłyszące, powinny być sadzane w pierwszych ławkach, dzięki czemu lepiej słyszą to, co nauczyciel mówi. Widzą jego gestykulację, mowę ciała, a także czytają z ruchu warg. Dzieci które niestety nie słyszą nic, powinny uczyć się w szkole dla dzieci niesłyszących, gdzie mają zapewnioną opiekę wykwalifikowanych pedagogów. 


Opracowano na podstawie:
1. Lissauer T., Clayden G, Milanowski A. (red. wyd. I polskiego), Pediatria, Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2009
2. Suder E., Brużewicz S., Anatomia człowieka. Podręcznik i atlas dla studentów licencjatów medycznych, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2004
3. http://wosp.org.pl/medycyna/badania_sluchu z dn. 8.02.2012r.

Komentarze

  1. To wszystko niby takie dalekie od nas, ale tak na prawde bliskie nam.

    OdpowiedzUsuń
  2. Kiedy człowieka taki problem nie dotyczy to ciężko mu to zrozumieć. Fajnie, że w taki sposób opisujesz takie rzeczy, bo to powinno pomóc w zrozumieniu osób cierpiących na różne schorzenia. Kawał dobrej roboty, pozdrawiam!

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Polimikrogyria - drobnozakrętowość mózgu

Zespół Phelan-McDermid - delecja 22q13

Zespół Wiedemanna-Steinera