Pełnosprawna kuchnia: krzem w żywieniu

Krzem to pierwiastek obecny w środowisku naturalnym, a także w każdym organizmie ludzkim. Ostatnio cieszy się ogromną popularnością wśród osób aktywnych fizycznie i wiodących zdrowy tryb życia.

Krzem, zaraz po tlenie, jest jednym z najbardziej powszechnych pierwiastków. Należy do półmetali, a jego symbolem w układzie okresowym jest: Si, pochodzący od łacińskiej nazwy: silicium. Taki krzem jest słabo rozpuszczalny w wodzie i niezbyt dobrze przyswajany przez nasz organizm. Łatwiej przyswajalnym dla człowieka jest krzem organiczny, zwany krzemionką.

W organizmie człowieka krzem występuje niemal w każdym narządzie – m.in. sercu, wątrobie, tarczycy, trzustce i śledzionie, ale głównie w wytworach tkanki łącznej – czyli mięśniach, chrząstkach, więzadłach, ścięgnach, torebkach stawowych i tkance podskórnej – tłuszczowej, płynach ustrojowych, jak krew i limfa.

 
Kiedy brakuje krzemu…

… możemy zaobserwować kilka specyficznych objawów, dotyczących głównie skóry, błon śluzowych i włosów, samopoczucia, kości, zębów i naczyń krwionośnych. Charakterystyczne zmiany skórne obejmują trądzik – młodzieńczy i dorosłych, trądzik różowaty, różnego typu wypryski, krosty, trudne gojenie się ran, cellulit, brak jędrności skóry; matowe i łamliwe włosy oraz kruche, rozdwojone paznokcie. Jeśli chodzi o problemy naczyniowe – przy niedoborze krzemu – istnieje zwiększone ryzyko powstania i pogłębienia się stopnia ciężkości żylaków, zmian miażdżycowych w tętnicach, pojawienia się hemoroidów, a także pajączków na skórze (pękające drobne naczynka krwionośne). Niedobór krzemu sprzyja również powstaniu osteoporozy i kruchości kości, a więc zwiększa ryzyko złamań i utrudnia ich zrost. Przy niedoborze tego minerału samopoczucie ulega znacznemu pogorszeniu. Pojawia się senność i uczucie ciągłego przemęczenia i ociężałości. Ponadto osłabiają się naturalne mechanizmy odpornościowe i zwiększa się podatność na infekcje. Warto też wiedzieć, że niedostateczna podaż krzemu może wpływać na przyspieszenie tempa starzenia się komórek organizmu i zwiększenie ryzyka chorób nowotworowych.

Co zmniejsza ilość krzemu w organizmie?

Jak większość niedoborów, tak i niedobór krzemu często jest spowodowany błędami w codziennym żywieniu. W tym przypadku nadmierne spożywanie produktów bogatych w niezdrowe tłuszcze nasycone, obfitujących w witaminy z grupy B (B2, B5, B6) oraz magnez, potas i chrom, wpływa na redukcję ilości krzemu w tkankach. Intensywny wysiłek fizyczny, treningi siłowe, ciężka praca fizyczna, ale i umysłowa oraz przewlekły stres, zespół zmęczenia, a także okres intensywnego wzrostu i rozwoju u dzieci, sprzyjają utracie krzemu z organizmu człowieka.

Dzienne zapotrzebowanie na krzem 

Każdego dnia potrzebujemy około 25-50miligramów tego pierwiastka. Zapotrzebowanie na krzem zwiększa się u dzieci, kobiet w ciąży, osoby w starszym wieku i rekonwalescentów po operacjach ortopedycznych. Trzeba wiedzieć, że zdecydowana większość ludności Ziemi ma niedobór krzemu.

Źródła krzemu w pożywieniu

Krzem znajduje się w wielu roślinach, jak np. skrzyp polny, pokrzywa, podbiał, dziewanna, rdest i płucnica islandzka. Są to zioła, z których należy przygotować odwar i spożywać kilka razy dziennie.

W krzem bogate są również ryby morskie, owoce morza, algi i wodorosty. Zawierają go też lecznicze wody mineralne: Nałęczowianka, Cisowianka, Klementynka.

Warto wspomnieć, że samodzielnie możemy wzbogacić swoją wodę pitną w krzem, stosując filtry do wody z czarnym krzemieniem. Pamiętajmy też, że ilość krzemu w produktach spożywczych może się obniżać, zwłaszcza wtedy gdy przygotowujemy je w aluminiowych naczyniach. Zwiększenie poziomu krzemu w naszym organizmie, można uzyskać zapewniając sobie podaż produktów spożywczych bogatych w kwasy tłuszczowe omega-6 (olej słonecznikowy, lniany, z wiesiołka, orzechy).

Co zyskamy dzięki temu pierwiastkowi

Krzem zapobiega zmianom skórnym, naczyniowym, a także poprawia stan kości i wzmacnia siły obronne organizmu. Neutralizuje wiele toksyn, zmniejsza skutki niezdrowego stylu życia, osłabia bóle mięśni, kości i stawów. Zapobiega stanom zapalnym w jamie ustnej, polepsza stan dziąseł i pomaga w walce z próchnicą zębów. Niektórzy twierdzą, że właściwa podaż krzemu to prewencja kamicy żółciowej i nerkowej. Kobiety suplementujące codziennie krzem, zauważyły zmniejszenie objawów napięcia przedmiesiączkowego, intensywności krwawień i towarzyszącego im bólu.

Picture from: http://jumk.de/mein-pse/silicium.php