Dysplazje przynasadowe - McKusicka i Schmida

Kolejnymi chondrodysplazjami które poznamy są dysplazje przynasadowe (chondrodysplasia metaphysealis). Cechami charakterystycznymi tych chorób są anomalie tzw. płytki wzrostowej, czyli chrząstki nasadowej. Chrząstka ta znajduje się w pobliżu zakończeń rosnącej jeszcze kości. To miejsce w którym przyrasta ona na długość. W chrząstce tej w fazie wzrostu pojawiają się następne punkty kostnienia później przekształcające ją w kość.   

W dysplazji przynasadowej choroba ujawnia się właśnie w częściach przynasadowych kości długich i krótkich. We wspomnianej płytce wzrostowej dochodzi do zaburzeń układu chondrocytów (podstawowych komórek tkanki chrzęstnej). Zamiast typowego układu kolumnowego komórek chrząstki, tu obserwuje się nieregularne skupiska chondrocytów.

Dysplazja przynasadowa występuje w różnych postaciach. Najczęściej opisywane są: dysplazja przynasadowa McKusicka (dysplasia cartilagopilaris) i dysplazja przynasadowa typu Schmida.

Dysplazja przynasadowa McKusicka

Dysplazja przynasadowa McKusicka znana też jako zespół McKusicka, cartilage-hair hypoplasia (hipoplazja chrząstkowo-włosowa), CHH, autosomal recesive metaphyseal chondrodysplasia, metaphyseal chondrodysplasia - jest dziedziczona w sposób autosomalny recesywny. Rozpowszechnienie wady jeszcze nie zostało oszacowane. Jednak zdecydowanie częściej dotyczy Amiszy i Finów. 
Dysplazja McKusicka jest spowodowana przez mutację w genie RMPR na chromosomie 9 (locus 9p21-p12.). Wspomniany gen nie koduje białka, ale komponentę RNA enzymu mitochondrialnej endorybonukleazy RNA. Objawy dysplazji pojawiają się już u noworodków lub niemowląt. Cechy kliniczne wyróżniające ten typ dysplazji to:

http://jmg.bmj.com/content/40/10/761.full

- niski wzrost,

- krótkie kończyny – w częściach bliższych (mikromelia rizomeliczna)

- krótkie dłonie z nadmierną ruchomością w stawach,

- zmiany chorobowe w kręgosłupie, przynasadach kości (przynasady nieregularne, „postrzępione”) ,

- skąpe, słabo ubarwione, wolno rosnące owłosienie ciała,

- zaburzenia odporności (limfopenia – za mało komórek odpornościowych zwanych leukocytami i defekt odporności komórkowej).

W radzie podejrzenia dysplazji McKusicka potwierdzeniem jest badanie sekwencjonowania genu RMRP. Diagnostyka różnicowa powinna obejmować inne postaci karłowatości z krótkimi kończynami.

Ryzyko pojawienia się dysplazji przynasadowej u kolejnego dziecka wynosi 25%, co uzasadnia diagnostykę prenatalną na podstawie analiz molekularnych (biopsja trofoblastu lub amniopunkcja genetyczna). Jest to możliwe wówczas, gdy u probanta (osobnika, który „zapoczątkował” chorobę) określono jaki ma rodzaj mutacji. Jeśli chodzi o diagnostykę prenatalną nieinwazyjną – możliwe jest zaobserwowanie skrócenia kończyn w badaniu USG, ale nie jest to objaw specyficzny i na 100% potwierdzający diagnozę.

Zaburzenia odpornościowe – w tym przypadku niedobór odporności może być tak poważny, że wymaga przeszczepu szpiku kostnego, ale nie ma to istotnego wpływu na wyrównanie niedoboru. 
Rokowanie w tej dysplazji zależy od obecności i ciężkości niewydolności układu odpornościowego i możliwego związku z chorobą Hirschsprunga.

Dysplazja przynasadowa typy Schmida

Dysplazja przynasadowa typu Schmida jest rzadkim schorzeniem dziedziczonym w sposób

http://caseconnector.jbjs.org

autosomalny dominujący. Spowodowana jest przez mutacje genu COL10A1 na chromosomie 6 (locus 6q21-q22). Gen COL10A koduje łańcuch kolagenu alfa-1(X). Rozpowszechnienie dysplazji przynasadowej jest jeszcze nieznane.

Chorobę charakteryzuje umiarkowanie niski wzrost, czyli karłowatość, krótkie kończyny, biodro szpotawe (vara coxa), pałąkowate – szpotawe kończyny dolne (bowlegs) oraz zaburzenia chodu. Dysplazja przynasadowa jest zwykle rozpoznawana w drugim lub trzecim roku życia.

Diagnoza opiera się na wykryciu zmian w częściach przynasadowych kości podczas radiografii (zdjęcia rentgenowskie). Diagnostyka różnicowa powinna obejmować:

- hipochondroplazję,

- następstwa krzywicy (niedobór witaminy D).

Pozostałe dysplazje przynasadowe (np. opisana wyżej dysplazja McKusicka i dysplazja przynasadowa typu Jansen (Jansen type metaphyseal chondrodysplasia)) mogą zostać wykluczone z różnicowania, ponieważ na ich fenotyp składa się bardzo niski wzrost i inne cechy.

W przypadku stwierdzenia dysplazji Schmida zalecane jest poradnictwo genetyczne, ponieważ ryzyko powtórzenia się wady wynosi 50%. Wskazana jest także diagnostyka prenatalna. Jedyne możliwe opcje leczenia to korekcja ortopedyczna.

Dysplazja przynasadowa typu Jansen zostanie opracowana w kolejnym wpisie, który już niebawem się ukaże na blogu...