Padaczka w życiu kobiety
Kobieta jest istotą wyjątkową. To ona staje się
wygodnym i cieplutkim „mieszkankiem” maleństwa na czas ciąży. Ona później znosi
trudy porodu. Ona karmi piersią, starannie przewija, dba o delikatną skórę
dzidziusia. Ona najczęściej je przytula, nosi i uspokaja gdy płacze...
Z tego też powodu odrębnie potraktujemy zagadnienie epilepsji u kobiet, ponieważ może stać się ona ważnym punktem odniesienia dla ról jakie w swym życiu spełnia każda z nas. Niewyjaśnione
często wątpliwości są przyczyną nieszczęścia i niespełnienia kobiet – między
innymi jako matki i żony.
Powstało wiele mitów na temat tego, czy kobieta chorująca na padaczkę, może
zajść w ciążę i urodzić zdrowe dziecko. Wykarmić je i w ogóle sprawować opiekę
nad maleńkim dzieckiem.
Niewiele też się mówi o stosowaniu antykoncepcji przez kobiety z padaczką,
które chcą uniknąć ciąży. A jest to bardzo ważny, dość powszechny i
kontrowersyjny problem...
Płodność kobiety chorującej na padaczkę
Płodność to najprościej ujmując, zdolność do rozrodu. Kobiety osiągają ją
po burzliwym okresie adolescencji, kiedy to dziewczynka przeistacza się w
dojrzałą kobietę. W jej organizmie zachodzi wiele zmian, jak np. wzajemna gra
hormonów (m.in. gonadotropin, estrogenów, progesteronu i innych). Pojawia się
owulacja (uwolnienie jajeczka z jajnika), pierwsza miesiączka (jako wyraz
złuszczania pulchnej błony śluzowej macicy, która miała być przeznaczona dla
zarodka), powiększają się piersi, a biodra stają się bardziej krągłe.
W miarę doświadczeń i przybywania lat, kobiecie kształtują się preferencje
seksualne i indywidualne potrzeby, zazwyczaj przesycone emocjami lub ujawniają
się pewne dysfunkcje...
U kobiet z padaczką niestety płodność może być ograniczona. Wskaźniki płodności
są zazwyczaj obniżone u osób z padaczką z płata skroniowego, co może ujawniać
się w dysfunkcjach seksualnych. Zalicza się do nich np. hipolibidemię, czyli
obniżenie popędu płciowego, zwane też oziębłością seksualną. Polega na utracie
lub braku odczuwania potrzeby seksualnej i/lub zubożenia fantazji erotycznych.
Trudno jest kobiecie zainicjować zbliżenie, co nie oznacza, że nie jest ona
zdolna osiągnąć satysfakcji seksualnej.
Zaburzenia płodności u kobiet zmagających się z epilepsją, wiąże się również
z przyjmowaniem preparatów leczniczych z kwasem walproinowym i wystąpieniem
zespołu policystycznych (wielotorbielowatych) jajników, który należy do
najczęstszych przyczyn niepłodności żeńskiej. Zespół policystycznych jajników,
znany też jako PCOS, to choroba endokrynna, której główne cechy to:
- hiperandrogenizm, objawiający się
uporczywym trądzikiem, łojotokiem, łysieniem lub hirsutyzmem (owłosienie w tych
miejscach, w których normalnie go nie ma, np. broda i wąsy u kobiety)
- powiększenie jajników i zwiększenie
w nich ilości pęcherzyków prenatalnych (z których powstają komórki jajowe,
zdolne do zapłodnienia)
- brak owulacji, czyli uwolnienia
komórki jajowej z jajnika do jajowodu; a więc niepłodność
- brak miesiączki lub sporadyczne
pojawianie się krwawienia, często zupełnie acykliczne
- problemy metaboliczne, takie jak
zaburzenia gospodarki węglowodanowej i lipidowej; może pojawić się nadwaga i
otyłość.
Problem antykoncepcji hormonalnej
Antykoncepcja hormonalna może wywierać negatywny wpływ także na organizmy
zdrowych kobiet, które nie przyjmują żadnych leków. Skuteczność tych metod jest
obniżana zazwyczaj przez brak rzetelnych badań i niedbalstwo kobiet –
nieregularne przyjmowanie tabletek, pomijanie kolejnych, zapominanie o zażyciu
pigułki.
Natomiast u kobiet chorujących na padaczkę, skuteczność ta może być nie
taka jak powinna z powodu interakcji między lekami antykoncepcyjnymi, a
przeciwpadaczkowymi. Są to głównie leki indukujące enzymy, do których zalicza
się:
karbamazepina (Neurotop, Amizepin, Finlepsin, Timonil,
Tegretol)
okskarbazepina (Trileptal, Karbagen, Apydan)
fenytoina (Phenytoinum WZF)
fenobarbital (Luminalum)
prymidon (Mizodin)
topiramat (Toramat, Topiramax, Eduran, Epiramat,
TopiLek, Topigen, Epiramat, Etopro, Epitoram, Symtopiram)
Preparaty te obniżają stężenie zarówno estrogenów i progesteronu we krwi,
dlatego hormonalne tabletki antykoncepcyjne w przypadku ich zażywania, okazują
się nieskuteczne.
Na poziom wspomnianych hormonów natomiast nie wpływają leki z:
kwasem walproinowym (Depakine, Orfiril, ValproLek, Absenor)
gabapentyna (Gabapentin, Neuran, Symleptin, Gabax, Neurotin)
tiagabina (Gabitril)
lewetiracetam (Keppra)
pregabalina (Lyrica)
Wokół dość popularnej lamotryginy (Lamotrix, Lamitrin, Lamiplet, Smyla,
Trogine, Plexxo, Lamexim, Lameptil, Danoptin, Epitrigine, Lamox, Lamotrigine)
powstały kontrowersje, więc okazała się lekiem o niepewnym wpływie na hormony
żeńskie.
Kobietom chorym na padaczkę, zaleca się przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych,
które zawierają minimum 50μg (mikrogramów) estrogenów, wtedy gdy leczą się one
preparatami z substancjami indukującymi enzymy. Jeżeli podczas ich stosowania
pojawią się krwawienia i plamienia międzymiesiączkowe, świadczyć to może o
niewłaściwym dawkowaniu, które trzeba skorygować. Istnieją jednak opinie, że
estrogeny mogą wywoływać napady padaczkowe.
Wspomniane wcześniej leki, wykazują podobny wpływ na tabletki zawierające
tylko składnik progesteronowy. W takim przypadku zmienia się preparat
hormonalny, bądź proponowane jest zastosowanie domięśniowego zastrzyku
antykoncepcyjnego z formą depot (o spowolnionym wchłanianiu) progesteronu.
Przed ciążą, w ciąży i podczas porodu
Ciążę warto zaplanować i przedstawić swój zamiar prowadzącemu neurologowi.
Najlepiej gdy ma on bezpośredni kontakt z ginekologiem-położnikiem i istnieje
między nimi aktywny przekaz informacji, na temat stanu zdrowia kobiety
ciężarnej.
Zwracamy szczególną uwagę na poradnictwo z tego zakresu, przed poczęciem
dziecka, po to by minimalizować ewentualne powikłania. Przy właściwym
przygotowaniu, przeprowadzanym przez lekarza ginekologa-położnika, neurologa i
położną, maleje ryzyko nieprawidłowości zdrowotnych, zarówno u dziecka, jak i u
matki. Pamiętajmy, że ciąża u chorej na padaczkę, zawsze jest ciążą wysokiego
ryzyka.
Dużą rolę przywiązuje się suplementacji kwasem foliowym, około 3 miesiące
przed zajściem w ciążę, jak i podczas jej trwania. Zalecenia obejmują przyjmowanie
5mg/24h kwasu foliowego by zmniejszyć ryzyko wad cewy nerwowej, zwłaszcza przy
terapii kabamazepiną lub kwasem walproinowym.
Istnieje 90% szansy na urodzenie zdrowego dziecka i 95% braku szansy
wystąpienia u niego poważnej malformacji, czyli wady wrodzonej, na skutek
zaburzeń rozwoju płodu.
Podawanie leków przeciwpadaczkowych lub ich zaprzestanie powinno zostać
rozważone po dokładnej analizie korzyści i ryzyka zdrowotnego, zarówno dla
matki, jak i dla dziecka.
Leki bowiem mogą wpływać teratogennie na płód. Na skutek działania pewnych
leków mogą wytwarzać się przeróżne malformacje u rozwijającego się dziecka,
których przykładem są wady cewy nerwowej.
Zaleca się więc stosować jak najmniejszą, skuteczną dawkę preparatu
(zaobserwowano, że stosowanie dawki kwasu walproinowego niższej od 1000mg,
istotnie zmniejsza ryzyko pojawienia się rozszczepu kręgosłupa u dziecka).
Dobrym posunięciem może okazać się wdrożenie leków o stopniowym,
przedłużonym działaniu, by zapobiec niebezpiecznym zwyżkom poziomu tych
substancji we krwi. Warto nadmienić, że ryzyko wystąpienia malformacji u płodu
w populacji ogólnej, wynosi 2-3%. U kobiet przyjmujących jeden lek
przeciwpadaczkowy, ryzyko to jest dwa razy większe i wynosi 4-6%. Przy
stosowaniu większej ilości preparatów przeciwpadaczkowych, ryzyko to wzrasta
jeszcze bardziej.
Zalecane
badania prenatalne:
- kobiety
leczone kwasem walproinowym lub karbamazepiną, powinny mieć wykonane badanie
USG o wysokiej rozdzielczości w celu wykrycia:
- bezmózgowia
(11 tydzień ciąży)
- wad
cewy nerwowe (16-18 tydzień ciąży)
- wad
serca (18-20 tydzień ciąży)
- badanie
poziomu alfa-fetoproteiny we krwi, co umożliwia wykrycie wad cewy nerwowej u
płodu (18 tydzień ciąży)
Podczas ciąży mogą u matki pojawić się napady padaczkowe. U 50% kobiet nie
zauważa się wpływu stanu błogosławionego na częstotliwość występowania napadów.
U 20% zwiększa się ilość napadów, a u 25% się zmniejsza. Na ogół ma to związek
z zachodzącymi podczas ciąży zmianami hormonalnymi.
Jeżeli jest to możliwe, na początku ciąży powinno się zmierzyć poziom
wolnego leku, żeby w przypadku napadu można było zmienić dawkowanie preparatu.
Każde zwiększanie dawki podczas ciąży, na ogół wymaga jej zredukowania po
rozwiązaniu.
Napad padaczkowy podczas ciąży, wymaga odrębnej diagnostyki, która powinna
mieć na celu wykluczenie lub stwierdzenie:
- rzucawki
- zmian
strukturalnych, np. w przypadku oponiaków
- malformacji
tętniczo-żylnych
- krwotoku
podpajęczynówkowego
- zakrzepicy
tętniczej i żylnej
Pojawienie się napadu padaczkowego podczas ciąży, jest częstą
przyczyną urazów mechanicznych matki i płodu oraz niedotlenienia
wewnątrzmacicznego płodu.
Oprócz tego u ciężarnych z padaczką, nierzadko mają miejsce porody
przedwczesne, poronienia samoistne i przedwczesne odklejenie się łożyska.
Dziecko zazwyczaj jest wydobywane drogą cięcia cesarskiego lub
innych metod zabiegowych.
Podczas porodu, ryzyko napadu padaczkowego wynosi 3% z powodu zmęczenia,
odwodnienia, deficytów snu oraz braku zdyscyplinowania kobiety.
Trzeba też pamiętać, że leki indukujące enzymy, a więc karbamazepina,
okskarbazepina, fenytoina, fenobarbital, prymidon i topiramat, wpływają na
syntezę czynników krzepnięcia. Fakt ten wymaga suplementacji witaminy K w
ilości 20mg/24h, rozpoczynając ją miesiąc przed porodem. Po porodzie podaje się
ją noworodkom drogą wstrzyknięcia domięśniowego.
Karmienie piersią
Młoda mama powinna karmić swoje dziecko, gdyż właśnie jej pokarm jest
najodpowiedniejszy dla potrzeb maleństwa. Podczas ciąży, przez łożysko
przenikały do organizmu dziecka lekarstwa przeciwpadaczkowe, więc maleństwo
wtedy je poznało. Podczas karmienia piersią dostarczane są o wiele mniejsze
dawki tych preparatów, co w pewien sposób zapobiega wystąpieniu u dziecka
objawów odstawiennych. Gdy maluch przestaje być karmiony piersią, w pewnych
przypadkach może zaistnieć potrzeba podawania mu minimalnych dawek w celu
prewencji wspomnianego zespołu.
Prymidon i fenobarbital są substancjami, które przenikają do mleka matki.
Gdy takie mleko zostanie spożyte przez noworodka, zaobserwuje się u niego
zwiększoną senność. To z kolei skłania lekarza do podjęcia decyzji o zamianie
leku lub zrezygnowania z karmienia piersią.
Opieka nad dzieckiem
Kobieta z padaczką może opiekować się swoim dzieckiem. Musi jednak
postępować według pewnych zasad, by opieka sprawowana nad dzieckiem, była
rzeczywiście wartościowa i bezpieczna. Przede wszystkim, powinna zwrócić uwagę
na:
- regularne
przyjmowanie leków, zgodnie ze zleceniami neurologa, bez samodzielnych
modyfikacji i odstawiania
- systematyczne
wizyty kontrolne u prowadzącego neurologa oraz badania poziomu leku we krwi
- zadbanie
o specjalną bransoletkę, zawierającą informacje o chorobie, dane personalne i
numer do bliskiej osoby, np. partnera i prośbę o wezwanie służb medycznych w
razie napadu
- korzystanie
z pomocy innych osób, jak partner, babcie, dziadkowie, ciocie itd.;
niedopuszczanie do przemęczenia, wysypianie się, odpoczywanie w miarę
możliwości
- wybór
pozycji podczas karmienia; najlepsza jest siedzącą, w miękkim fotelu, na
tapczanie lub też na podłodze – po to by minimalizować urazy na skutek
upadku dziecka, podczas pojawienia się napadu u mamy
- bezpieczeństwo
podczas karmienia w nocy: karmiąc dziecko po przebudzeniu, bezpieczniej wziąć
je do siebie do łóżka lub też przed snem odciągnąć z piersi wystarczającą ilość
mleka, by np. tata mógł je podgrzać i nakarmić dziecko; gdy maluch jest
karmiony sztucznie, wówczas mieszanki może przygotowywać tata lub
inna osoba pomagająca w opiece; jeżeli kobieta samodzielnie wychowuje dziecko,
wówczas w celu przygotowania mieszanki, do kuchni powinna zejść sama,
pozostawiając dziecko w łóżeczku, a potem je pokarmić u siebie w łóżku
- przewijanie
malucha: najlepiej wykonywać na podłodze, rozkładając kocyk ręcznik i potrzebne
przybory; w ciągu dna najwygodniej jest mieć je wszystkie w zasięgu ręki by
unikać zbędnego przemieszczania się i pozostawiania dziecka samego
- właściwą
kąpiel malucha: kobieta z padaczką nie powinna sama kąpać dziecka w wanience;
jeżeli jednak nie ma innej opcji wówczas bezpieczniej jest kąpać dziecko
ułożone na podłodze wyścielonej grubym, miękkim ręcznikiem i myć je gąbką,
którą moczymy w misce z ciepłą wodą i środkiem do higieny niemowląt; nie
zapominamy też o opłukaniu mydlin podobnym sposobem
- na
miejsce zabaw w domu: najbezpieczniej wybierać szeroki tapczan, materac lub
podłogę wyścieloną kocem i poduszkami
- zabezpieczenia
podczas wyjścia z domu i zabaw na świeżym powietrzu: wybierając się na spacer,
trzeba zadbać o przymocowanie wózka za pomocą tasiemki lub „smyczy” do
nadgarstka – zapobiegniemy w ten sposób przemieszczaniu się wózka podczas
wystąpienia napadu; warto też spacerować z koleżankami i innymi mamami, które w
razie napadu udzielą pomocy; gdy dziecko jest starsze wówczas można mu zakładać
specjalne, kolorowe szeleczki i prowadzić pociechę blisko siebie – dzięki takim
szeleczkom możliwe jest „przytrzymanie” dziecka podczas napadu i uniknięcie
jego oddalenia; na miejsca spacerów wybieramy miejsca uczęszczane przez ludzi,
najlepiej z trawnikami i miękkim podłożem
- unikanie
noszenia dziecka na rękach, zwłaszcza po schodach – gdy nie ma przeciwwskazań
pediatrycznych, można dziecku zafundować chodzik, żeby mogło przemieszczać się
razem z mamą
- przystosowanie
domu do niezwykle aktywnego małego człowieka: w mieszkaniu montujemy bramki
zagradzające schody, korzystamy z kojca dla dzieci, zakrywamy kontakty
elektryczne, ostre krawędzie, likwidujemy ruchome chodniki itp., chowamy leki
przeciwpadaczkowe, tak by dziecko ich nigdy nie znalazło
Kobieta chorująca na padaczkę może posiadać potomstwo i nim się opiekować.
Wymaga jednak pomocy życzliwych osób i wyręczania w pewnych czynnościach. Nie
oznacza to jednak jej całkowitego wyłączenia z pielęgnacji dzieci i życia całej
rodziny. Powinna realizować swoje role na wszelkich płaszczyznach, mając na
uwadze dobro swoich bliskich.
Zerknij jeszcze >> tutaj - WARTO!
Zerknij jeszcze >> tutaj - WARTO!
Część informacji opracowano na podstawie:
Manji H., Connolly S., Dorward
N., Kitchen N., Mehta A., Wills A., red. nauk. wyd. pol. Barycki J. Oksfordzki
podręcznik neurologii, Czelej, Lublin 2010 (publikacja angielska: 2007)
Picture comes from >> http://naturalalternativesacupuncture.com/?page_id=33
Picture comes from >> http://naturalalternativesacupuncture.com/?page_id=33
Komentarze
Prześlij komentarz