Tyfus plamisty - nadal stanowi problem?

Gdy na świecie higiena była "towarem deficytowym" szalały różne epidemie. Przyczyną wielu z nich były i są riketsje, czyli bakterie o zdolności szybkiego rozprzestrzeniania się. Zakażenie nierzadko kończyło się śmiercią i to wielu ludzi. W pewnych regionach świata występował i występuje endemicznie (Rickettsia prowazekii varietas mooseri, powodująca tyfus szczurzy, mysi) lub staje się przyczyną epidemii na większym obrzarze (Rickettsia prowazekii, odpowiadająca za tyfus europejski). Obydwa drobnoustroje, przenoszone są przez pasożyty. W przypadku Rickettsia prowazekii varietas mooseri, są to pchły, a Rickettsia prowazekii wszy ludzkie.

http://mrsdisease.com

Objawy tyfusu epidemicznego:

• dreszcze
• uporczywy kaszel
• delirium (trzęsawka)
• wysoka gorączka (40°C)
• ból stawów
• niskie ciśnienie krwi
• wysypki
• światłowstręt (wrażliwość na światło)
• silne bóle głowy
• silne bóle mięśni
• ból pleców

Objawy tyfusu szczurzego:

http://mrsdisease.com

• ból brzucha
• ból w krzyżu
• ciemna czerwona wysypka która rozpoczyna się od środka korpusu i rozprzestrzenia dalej
• bardzo wysoka gorączka (41°C)
• suchy kaszel
• bóle głowy
• ból stawów
• nudności
• wymioty

Okres wylęgania: 10-14 dni (5- 21); choroba trwa kilka tygodni, a powyżej 4. ustępują objawy neurologiczne

Leczenie

Polega na zastosowaniu chemioterapeutyków antyriketsjowych, jak:

•         chloramfenikol,
•        aureomycyna (aureomycinum),
•         tetracykliny,
•         doksycyklina.

Najlepiej podawać je drogą dożylną lub domięśniową (zastrzyki), przez co lepiej monitorować przebieg leczenia. Ponadto nie koliduje taka terapia z dietą mleczno-jarzynową zalecaną podczas leczenia. Należy też podawać leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz stymulujące akcję serca i poprawiające krążenie.

Pielęgnacja

Opiekując się chorym na tyfus, należy zabać o właściwy mikroklimat sali. Temperatura powietrza w pomieszczeniach, powinna wynosić 17^oC. Ponadto warto stosować zimne okłady (z wody, żelowe) i kąpiele schładzające (35-36^o C) w środkach antyseptycznych, jak np. fiolet, czyli nadmanganian potasu.

W skórę poleca się wcierać olej kamforowy, a u chorych leżących często zmieniać pozycję w łóżku.

Zalecenia żywieniowe, to dieta mleczno-warzywna, ale należy dostarczać też owoców, ryb i białego mięsa. Przy stosowaniu teracyklin, należy unikać jednak podaży mleka i nabiału.

Przed i po posiłku trzeba wykonywać dokładną toaletę jamy ustnej (z uwzględnieniem oczyszczania języka, szczotkowania zębów) i płukać ją środkami antyseptycznymi np. chlorchinaldin. Następnie po posiłku, język smarować gliceryną, a usta maścią z witaminą A.

Trzeba też zwrócić szczególną uwagę na oczy. Oczyszczać je, zakrapiać sztucznymi łzami, w razie potrzeby wykonać płukanie oczu.

Skutki zakażenia

Riketsje niszczą układ nerwowy, serce, gruczoły i naczynia krwionośne. Do powikłań tyfusu zaliczamy ciężkie zapalenia płuc (opadowe) i opłucnej, neuroinfekcje, zapalenia nerek, żył. Zauważa się spadek napięcia mięśniowego, niższe ciśnienie i wolną akcję serca, a także upośledzenie przepływu krwi przez serce.

Jak zapobiegać?

To szeroko pojęta higiena, polegająca na eliminowaniu szczurów, myszy, odpchleniu zwierząt. Jeśli chodzi o ludzi, należy systematycznie wykonywać przeglądy włosów i pozbywać się wszy za pomocą specjalistycznych środków. W niektórych krajach wykonywane są szczepienia przeciwriketsjowe. W Niemczech dostępne są preparaty: Thyperix, TYPHiM Vi, Ttyphoral L, a w Stanach Zjednoczonych – Vivotif (doustna). Warto wiedzieć, że pierwszą szczepionkę wynalazł polski zoolog Rudolf Viegl.

Szczepienia na tyfus należy wykonać przed wyjazdem w miejsca, gdzie tyfus nadal występuje. A są to następujące regiony świata:
- INDIE
- AZJA POŁUDNIOWO-WSCHODNIA
- AFRYKA
- AMERYKA POŁUDNIOWA
i inne biedne, zaniedbane miejsca na naszym globie.

Inne tyfusy:

• gorączka tsutsugamushi; japońska gorączka rzeczna – spowodowana Orientia tsutsugamushi znajdującą się w roztoczach na ludziach i gryzoniach (tyfusopodobna choroba, zaliczana do grupy pokrewnych plamistych gorączek);
• tyfus kleszczy z Queensisland lub tyfus australijskich kleszczy (i plamista gorączka), wywołany przez Rickettsia australis, przenoszoną przez kleszcze.